یکی از راه های تأیید شده برای بارداری، استفاده از تحریکات هورمونی و کمک به انجام لقاح است. حدس زده می شود که تا ۴درصد از بارداری های موفق فعلی در دنیا با استفاده از روشهای کمکی صورت می گیرد. دو مورد از رایج ترین و بهترین راه های کمک به بارداری استفاده از روش IVF و IUI است.

IVF

در این روش ابتدا تخمدان خانم با استفاده از هورمون و داروهای تحریک کننده تخمدان تحریک می شود تا تعداد زیادی تخمک تولید شود. در مرحله بعد با استفاده از روش های لاپاروسکوپیک و با استفاده از سونوگرافی ترنس واژینال تعدادی از این تخمک ها خارج می شود و در آزمایشگاه با اسپرم های مرد ترکیب شده و لقاح مصنوعی ایجاد می شود. 

جنین های حاصل از این روش به رحم خانم منتقل شده و پس از دو هفته رشد جنین و موفقیت روش بررسی می شود. میزان موفقیت این روش ۲۰ تا ۳۰ درصد است.

با توجه به اینکه خود روند بارداری ارتباط و تداخلات متعددی با سیستم قلب و عروق دارد، طبیعتاً القای بارداری با استفاده از هورمون های جنسی و تحریک سیستم هورمونی طبیعی بدن با افزایش خطرات قلبی و عروقی همراهی دارد. در این مقاله سعی داریم به این موضوع بپردازیم.



اثر استروژن بر بدن

استروژن تولیدی در بدن خانمها اثر پیشگیری کننده و مثبتی بر بیماریهای قلبی عروقی و فشارخون دارد، به طوری که در خانمها تا سن یائسگی نسبت به مردان، شیوع بیماریهای قلبی و فشارخون بسیار کمتر است و بیشتر بیماریهای قلبی بعد از سنین یائسگی شروع شده یا تشدید می گردند. 

در مورد ترومبوز و لخته خون هورمونهای طبیعی بدن باعث می شوند تا با درصد کمی خانمها نسبت به آقایان بیشتر در خطر بیماری باشند و به ویژه در دوران بارداری و بعد از آن این خطر افزایش پیدا می کند. 

با این حال اثر استروژن تزریقی و خارج از بدن با استروژن تولید شده در بدن و نوع فیزیولوژیک آن متفاوت است. استروژن دارویی و تولید شده در خارج از بدن، می تواند خطر بیماریهای قلبی، سکته مغزی، فشارخون را افزایش دهد و این موضوع در مورد ترومبوز و بیماریهای لخته خون به مراتب بیشتر و جدی تر است.

لازم است خانمها در مورد مصرف داروهای هورمونی، چه بصورت قرص های پیشگیری، چه بصورت جایگزین هورمونهای بدن در دوره یائسگی احتیاط کنند. اثر استروژن دارویی با استروژن درون زاد و تولیدی بدن متفاوت است.

سن افراد

بارداری در سنین بالاتر از ۳۵ سال با افزایش عوارض بارداری همراه است. در سنین بالا میزان موفقیت بارداری کمتر می شود و احتمال بروز عوارضی مانند فشارخون بارداری، دیابت بارداری، ترومبوز و سقط جنین افزایش پیدا می کند واحتمال بروز این عوارض با افزایش سن بیشتر می شود و بیشترین میزان عوارض در سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی دیده می شود.

با توجه به اینکه تکنیک های کمک بارداری مانند IVF در افرادی که بصورت طبیعی باردار نشده اند انجام می شود، اغلب افرادی که از IVF استفاده می کنند، سنین بالاتری نسبت به بارداری روتین دارند. این سنین هم با افزایش عوارض بارداری طبیعی همراهی دارد و هم اینکه تحریک هورمونی و القای بارداری با هورمون در این دوره با افزایش خطرات قلبی و عروقی همراه است.

خانم هایی که در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی و به ویژه بالاتر از ۴۰ سال اقدام به IVF می کنند، لازم است از نظر عوارض و خطرات احتمالی و تعیین میزان خطر بروز بیماریها و عوارض ناشی از IVF مشاوره شوند.

ترومبوز

شاید بتوان گفت که مهمترین خطر انجام درمانهای هورمونی و IVF در خانمها، بروز ترومبوز و لخته خون است. این خطر از زمان تحریک هورمونی برای تخمک گذاری شروع می شود و تا دو ماه بعد از زایمان هم ادامه دارد.

ترومبوز در خانمها می تواند بصورت یک یا چند مورد از حوادث زیر خود را نشان دهد:

  • لخته خون در پا - DVT
  • آمبولی ریه - PTE
  • لخته خون در جهت و خونریزی رحم و سقط جنین
  • فشارخون بالای بارداری و مسمومیت بارداری
  • تشنج
  • سکته قلبی
  • سکته مغزی
  • ترومبوز وریدهای مغزی

برخی از افراد با احتمال بیشتری به ترمبوز مبتلا می شوند و اصطلاحا استعداد بیشتری به تشکیل لخته خون دارند. مواری که فرد حامله یا افرادی که اقدام به IVF کرده اند را مستعد ترومبوز می کند عبارتند از:

  • سن بالا و هرچه سن بالاتر باشد، خطر بیشتر است.
  • سابقه ترومبوز قبلی: افرادی که از قبل سابقه لخته خون با ترومبوز دارند بسیار پرخطر هستند.
  • سابقه فامیلی ترومبوز و لخته خون
  • فشارخون بالا
  • دیابت
  • مصرف سیگار و دخانیات

فشارخون بارداری

س