پنتوپرازول بعد از سکته قلبی

حفره داخل معده ، محیطی بسیار اسیدی دارد. این اسید معده اگرچه برای هضم غذاها ضروری است ولی می تواند موجب زخم و خونریزی از مخاطات معده شود. در حالت طبیعی سطح داخلی معده توسط یک لایه محافظتی از اسید معده جدا شده و محافظت می شود. هر عاملی که این لایه محافظتی معده را ضعیف کند یا از بین ببرد ، می تواند موجب تشکیل زخم معده و خون ریزی از آن شود.

خونریزی گوارشی برای همه افراد بیماری مهم و جدی قلمداد می شود و نیاز به مراقبت و درمان دارد ، لیکن در بیماران قلبی که خونریزی گوارشی داشته باشند اهمیت موضوع به چند دلیل بیشتر از افراد عادی است:

• اکثر بیماران قلبی -به ویژه افراد با حمله قلبی- لازم است به صورت مرتب از داروهای شل کننده خون مانند آسپیرین و کلوپیدوگرل استفاده نمایند. مصرف این داروها موجب تشدیدخونریزی می شود.
• در جریان حملات خونریزی گوارشی لازم است ، بعضی از داروهای قلبی مانند داروهای ضد پلاکتی موقتاٌ یا برای مدت طولانی قطع شوند که این امر می تواند موجب تکرار حمله قلبی گردد.
• برخی از داروهایی که برای درمان خونریزی گوارشی استفاده می شود مانند امپرازول ، پنتوپرازول و لانزوپرازول عمدتا متابلیسم کبدی دارند و تجزیه آنها از طریق آنزیم CYP 450 صورت می گیرد. این مسیر متابلسم با بیشتر داروهای قلبی تداخل عمل داشته و موجب کاهش اثر بسیاری از داروهای قلبی مانند پلاویکس ، کاپتوپریل و استاتین ها می گردد. لذا مصرف داروهای ضد اسید معده می تواند اث داروهای ضروری قلبی را کاهش دهد.

اثر داروهای قلب بر معده

از بین داروهای قلبی سه مورد از آنها با دستگاه گوارش تداخل دارند:

آسپیرین

جزو داروهای خانواده NSAID است که با نازک کردن و از بین بردن لایه محافظتی معده باعث می شود تا اسید معده به جدار آن نفوذ کند و زخم معده ایجاد شود. از سوی دیگر آسپیرین با رقیق کردن خون موجب می شود تا در صورت وجود زخم یا التهاب در معده ، زمینه برای خونریزی معده فراهم شود.

پلاویکس و بقیه داروهای ضدپلاکت

پلاویکس موجب از بین رفتن پلاکت های خون و افزایش احتمال خونریزی از زخم های معده می شود. برخی از بیماران بعد از حمله حاد قلبی یا بعد از تعبیه استنت مجبورند تا مدتی آسپیرین و پلاویکس را با هم مصرف کنند. به این حالت "مصرف دو داروی ضد پلاکت" یا (DAPT) گفته می شود. این افراد به دلیل اثر مشترک آسپیرین و پلاویکس با هم ، استعداد زیادی برای زخم معده و خونریزی از معده دارند.

وارفارین و NOACها

این داروها رقیق کننده خون هستند و با مهار سیستم انعقادی خون ، زمینه را برای خونریزی فراهم می کنند. بیمارانی که از وارفارین و داروهای NOAC مانند ریواروکسابان استفاده می کنند ، احتمال زیادی برای خونریزی گوارشی دارند.

تناقض دارویی

در مورد رابطه داروهای قلبی با داروهای ضد اسید معده دو نکته وجود دارد که ضد هم هستند:

1- داروهای قلبی با صدمه به مخاط معده و با رقیق کردن خون می توانند منجر به تشدید زخم  معده و خونریزی از دستگاه گوارشی بشوند ، لذا این افراد احتیاج به داروهای ضد اسید معده دارند.

2- داروهای ضد اسید معده که برای محافظت از زخم معده و جلوگیری از خونریزی معده استفاده می شوند ، موجب تداخل با داروهای قلبی مانند پلاویکس ، استاتین ها و کاپتوپریل می شوند و اثر آنها را کاهش می دهند.

در حال حاضر مشکلی که در استفاده این دو گروه از داروها باهم وجود دارد ، مصرف بیش از اندازه داروهای ضد اسید معده است که موجب کاهش اثر داروهای قلبی می شوند.

توصیه ها

1- افرادی که فقط آسپیرین یا فقط پلاویکس مصرف می کنند ، لازم نیست به صورت روتین و برای پیشگیری از داروهای ضد اسید معده مانند پنتوپرازول و امپرازول استفاده کنند.

توصیه می شود صرفا افرادی که سابقه خونریزی از معده دارند و باید آسپیرین مصرف نمایند ، برای جلوگیری از تکرار خونریزی معده از پنتوپرازول یا امپرازول استفاده نمایند.

2- افرادی که از آسپیرین و پلاویکس با هم استفاده می کنند (یا هر داروی ضد پلاکت دوم DAPT) ، لازم است در شرایط زیر همزمان با DAPT از پنتوپرازول هم استفاده نمایند:

1. سابقه خونریزی معده

2. سابقه اندوسکوپی و زخم معده

3. سن بالای 65 سال

4. مصرف همزمان کورتون یا سایر داروهای NSAID مانند بروفن ، ناپروکسن و دیکلوفناک

5. افرادی که با مصرف DAPT دچار دردهای ناراحت کننده معده می شوند (دیس پپسی)

6. اگر از وارفارین یا NOACها مانند ریواروکسابان استفاده می کنند ( مصرف آسپیرین ، پلاویکس و داروهای ضد انعقادی را با هم "درمان سه دارویی" یا (Triple therapy) می گویند.

در غیر از این موارد مصرف روتین و خودسرانه پنتوپرازول و امپرازول با داروهای قلبی توصیه نمی شود و می تواند منجر به افزایش حملات قلبی گردد.

نکته: اگر لازم شد از داروهای ضد اسید معده استفاده شود ، پنتوپرازول از امپرازول بهتر است و تداخل دارویی کمتری دارد.

داروهای ضد اسید معده به صورت قرص و کپسول هستند و روش مصرف آنها یک بار در روز و صبح ، نیم ساعت قبل از خوردن صبحانه است.

دکتر امیرفرهنگی

کلینیک قلب من